Słowo wywołujące lęk, grozę i przerażenie. Ale nie chodzi o trwogę i wywoływanie negatywnych emocji, tylko o rzetelne informacje związane z tym, czym jest azbest, gdzie można się z nim zetknąć oraz jakie są sposoby wykrywania obecności azbestu w próbkach środowiskowych. Po więcej informacji – zapraszamy na naszą stronę
Azbest w środowisku – zagrożenia i badania laboratoryjne
Czym jest azbest? Wbrew pozorom nie jest to nazwa określająca konkretny minerał, ale to ogólne określenie minerałów krzemianowych tworzących włókna. Należą do nich azbesty właściwe – serpentynowe (chryzotylowe) i amfibolowe (aktynolitowe, amiantowe, antofyllitowe, amozytowe, krokidolitowe), a także minerały krzemianowe, takie jak diopsyd, sillimanit, egiryn, lamprofyllit, astrofyllit. Do minerałów azbestopodobnych zalicza się również attapulgit, sepiolit, talk włóknisty, wollastonit, serpentynit włóknisty, antygoryt włóknisty oraz zeolity włókniste.
Mówimy więc o grupach mineralnych, które mają postać włókien o stosunku długości do średnicy włókna co najmniej 100:1.
Z uwagi na swoją strukturę włókna cechują się stosunkowo dużą elastycznością, wytrzymałością na rozciąganie i odpornością na działanie czynników fizyko-chemicznych. Z tego względu znajdowały zastosowanie jako materiały izolacyjne, a dzięki ogniotrwałości i izolacyjności termicznej – do wyrobu ogniotrwałych tkanin i farb, z azbestu produkowano okładziny szczęk hamulcowych i niepalne materiały budowlane, a także wykorzystywano jako wzmocnienie w eternicie (popularnym pokryciu dachowym).
Mimo niewątpliwych zalet, włókna azbestowe, poddawane obróbce, mogą się rozpadać na mniejsze cząstki, a wymiary pojedynczych włókien po rozdrobnieniu mogą się zmieniać w zakresie od nanometrów, mikrometrów do milimetrów.
Właśnie z uwagi na wymiary (włókna azbestu mają średnicę czterokrotnie cieńszą od ludzkiego włosa) oraz wynikającą z tego możliwość łatwego przenikania do płuc (włókna azbestowe stanowią frakcję respirabilną, więc wciągnięte wraz z powietrzem do płuc, pozostają tam) – mogą powodować chorobę nazywaną azbestozą. Pył azbestowy nie tylko zanieczyszcza płuca, ale również uszkadza je w sposób mechaniczny, powodując zwłóknienie tkanki płucnej i będąc przyczyną procesów nowotworowych.
Stosowanie i usuwanie materiałów zawierających włókna azbestowe, a także rekultywacja i wykorzystanie zanieczyszczonych (lub potencjalnie skażonych) terenów – jest ściśle regulowane przez przepisy krajowe i międzynarodowe, a na działalność związaną z pracami z azbestem konieczne jest posiadanie odpowiednich zezwoleń, certyfikatów i stosownego zabezpieczenia wszystkich pracowników. Odrębne przepisy regulują te kwestie w Polsce, odrębne w Wielkiej Brytanii, a jako laboratorium usługowe, i2 Analytical jest zobowiązane do wypełnienia wszystkich wymagań prawnych, zgodnie z oczekiwaniami i wymaganiami Klientów.
Jednym z wymagań, związanych z oznaczaniem azbestu w próbkach jest – oprócz odpowiedniej gospodarki, związanej z odpadami i zabezpieczeniem personelu – posiadanie odpowiednich kompetencji personelu, a także akredytowanych metodyk badawczych. W i2 Analytical dokonujemy oznaczenia obecności i identyfikacji poszczególnych typów włókien azbestu między innymi w próbkach gleb, osadów oraz materiałów budowlanych z wykorzystaniem technik mikroskopowych, a także oznaczenia ilościowego – czyli zawartości włókien azbestowych w badanych próbkach. Pracownicy Sekcji Badań Azbestu przechodzą dodatkowe, specjalistyczne szkolenia (łącznie z kilkudniowym szkoleniem w Wielkiej Brytanii, zakończonym egzaminem), cyklicznie podnosząc swoje kompetencje i umiejętności w zakresie użytkowania mikroskopów, przygotowania próbek oraz rozróżniania poszczególnych włókien.
Warto też dodać, że – oprócz identyfikacji oraz oznaczania zawartości azbestu w poszczególnych próbkach, laboratorium i2 Analytical oferuje również badanie stopnia uwalniania pyłu w warunkach symulujących warunki naturalne, co pozwala na określenie prawdopodobnej ilości azbestu, uwalnianego do otoczenia. Jest to tzw. analiza asbestos dustiness, umożliwiająca na lepsze oszacowanie ryzyka związanego z zanieczyszczonym terenem, czyli na lepsze określenie zagrożenia, jakie azbest może stwarzać w miejscu występowania.
